21فوریه روز جهانی زبان مادری
راضیه معنوی/ واژهروز، تاریخچه روز جهانی زبان مادری به زمانی برمیگردد که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاههای مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده میشد و هنوز مستقل نشده بود، از جمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکدهٔ پزشکی آن تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمتآمیزی در این شهر براه انداختند. به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیراندازی کرده، عدهای از آنها را کشت. بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای نخستینبار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریهٔ (برابر با دوم و گاهی سوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته میشود و برنامههایی در ارتباط با این روز برگزار میگردد.
در ایران نیز برای نخستینبار به مناسبت روز جهانی زبان مادری دوم اسفندماه سال ۸۲ برابر با ۲۱ فوریهٔ سال ۲۰۰۴ میلادی مراسمی در دانشگاه علم و صنعت، توسط دانشجویان تُرک دانشگاههای تهران برگزار شد.
دکترعلی ماهفروزی، دبیر رویداد بینالمللی ساری۲۰۲۲، در خصوص روز جهانی زبان مادری چنین گفت: زبان مادری دارای فرصتها، اهمیت و تهدیداتی است.
زبان مادری به عنوان یک فرصت در جایگاه خودش میتواند مناسب باشد، اما به عنوان یک تهدید میتواند کلیت ساختار یک ملیت را دچار آسیب اساسی کند.درمورد زبان مادری ما باید خیلی هشیار باشیم تا زبان مادری را کجا و در چه زمانی بهکارببریم. مثلا در حوزه فرهنگ به عنوان فرصت میتواند مورد توجه قرار بگیرد و ما در همین مبحث به عنوان موضوعات خرده فرهنگها از زبان مادری استفاده کنیم در غیر اینصورت اگر از زبان مادری به عنوان یک کلیت در نظر گرفته شود کشور مارا به شدت دچار آسیب خواهد کرد.