معرفی هنرمند مازندرانی، پرویز ناتِل خانلَری
تاریخ 24 مهر 1401 ساعت 16:24:35
منبع: واژهروز
کد خبر: 002152
پرویز ناتل خانلری هنرمند مازندرانی بوده که خدمات ارجمندی و فاخری چون تاریخ زبا ن فارسی، تاسیس بنیاد فرهنگ ایران، دستور زبان فارسی و ... انجام داده است.
معنوی/ واژهروز، پرویز ناتِل خانلَری متولد ۲۹ اسفند ۱۲۹۲ از اهالی ناتل نور مازندران، ادیب، سیاستمدار، زبانشناس، نویسنده و شاعر معاصر ایرانی بود.
از مهمترین خدمات خانلری به فرهنگ ایرانی، تأسیس بنیاد فرهنگ ایران با جلب همکاری عدهای از پژوهشگران بود که در سال ۱۳۴۴ آغاز به کار کرد.
از کارهای ارزشمند خانلری، انتشار مجلّهٔ سخن از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۵۷ بود که جمعاً ۲۷ دوره منتشر شد. شمارهٔ اوّل مجلّه به صاحبامتیازیِ ذبیحالله صفا منتشر شد، امّا با رسیدن خانلری به سی سالگی، صاحبامتیازی مجلّه به او منتقل شد.
روش خانلری و نوشتههای او در سخن، راهگشای جوانان مستعد شد. بسیاری از نویسندگان و شاعران نامدار چون جلال آلاحمد، محمدعلی اسلامی ندوشن و بهرام صادقی اوّلین اثرشان در مجلّهٔ سخن به چاپ رسید. مجلّهٔ سخن در دوران دراز انتشار خود دو نسل از شاعران، مترجمان، محقّقان، داستاننویسان و ناقدان را تربیت کرد.
دستور زبان فارسی خانلری اوّلین بار در سال ۱۳۴۳ به عنوان کتاب درسی دبیرستانی به چاپ رسید و سالها در دبیرستانها تدریس میشد، و بعداً مورد تجدیدنظر قرار گرفت و در دانشگاهها نیز تدریس شد.
اثر مهمّ و ماندگار دیگر خانلری، «تاریخ زبان فارسی» است که تاکنون تنها کتاب مرجع در این زمینه به حساب میآید.
از دیگر کارهای عمدهٔ خانلری، طرحریزی تألیف و انتشار فرهنگ تاریخی زبان فارسی بود. در این نوع فرهنگ، برخلاف روش رایج فرهنگنگاری فارسی، که مآخذ اصلی مورد استفاده در آن، فرهنگهای موجودست، مؤلّفان نخست همهٔ متنهای موجود در زبان را به ترتیب تاریخی از پی هم قرار میدهند و واژهها و معنیهای گوناگون آنها را، نه از روی فرهنگهای دیگر، بلکه از متنها بگیرند.
خانلری دستی هم در نمایشنامهنویسی آزمود؛ از جمله نمایشنامهٔ کوتاه سفر هشتم سندباد را تحت تأثیر حکایات سندباد بحری هزار و یک شب در دیماهِ ۱۳۳۱ در مجلّهٔ سخن با امضای مستعار «ا.ب.» چاپ کرد که الهامبخش یکی از مهمّترین نمایشنامههای پارسی به نام هشتمین سفر سندباد (۱۳۴۳) به قلم بهرام بیضایی شد.
پرویز ناتل خانلری در شهریور ۱۳۶۹، پس از یک دوره طولانی بیماری، در ۷۶ سالگی در تهران درگذشت. پیکر وی در بهشت زهرای تهران، قطعهٔ ۷۳، ردیف ۳۰، شمارهٔ ۶۶ به خاک سپرده شدهاست.
مطالب مرتبط:
- نگاهی به زندگینامه پرویز ناتِل خانلَری
- قطعه «همدم» با صدای دو هنرمند مازندرانی و پرویز پرستویی منتشر میشود
- محمود شریفی خواننده و هنرمند فعال مازندرانی که در عرصه موسیقی درخشید
- آشنایی با عمده فعالیتهای نصریاشرفی، هنرمند مازندرانی
- هنرمند مازندرانی رتبه دوم را در جشنواره توانیابان هنرمند کشور را کسب کرد