- مازندران - معرفی موزه‌های برتر مازندران

به گزارش واژه روز،  موزه‌های برتر استان مازندران به شرح زیر است:

موزه تاریخ شهرساری «عمارت کلبادی»

خانه «منوچهر خان کلبادی» مربوط به اواخر دوره قاجار است و در ساری ساختمان اداره ‌ی کل میراث فرهنگی (سابق) میباشد. این اثر در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این عمارت بدستور سردار جلیل از امراء ارتش وقت ساخته شد و از از سال 1387همزمان با سی امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران آغاز بکار کرد. این موزه از سه بخش مستقل باستان شناسی، مردم شناسی و صنایع دستی تشکیل شده که بناهای منوچهرخان کلبادی، خانه نظری و حمام وزیری را دربرمی‌گیرد.

بنای حمام وزیری که به موزه مردم شناسی معروف شده از یادگاران دوره قاجار محسوب می شود و سال 1381به ثبت ملی رسیده است.

سبک معماری این ساختمان از تکایای دوره‌ی قاجاری برگرفته شده و دو بخش اندرونی و بیرونی دارد. بنای اصلی این عمارت در بخش اندرونی در دو طبقه و یک زیرزمین احداث شده و هر طبقه دارای یک شاه نشین و اتاق‌های دو طرفه است. شاه نشین طبقه دوم از زیباترین اتاقهای این عمارت است و جای جای آن یادآمد شیوه‌های هنرهای تزئینی دوره قاجاری است. مصالح ساختمانی این بنا شامل چوب و آجر و بام آن بصورت شیروانی و سفال پوش می‌باشد.

این عمارت در خیابان انقلاب، محله آب انبار نو، کوچه چهارراه برق واقع شده است.

موزه تاریخ شهر بابل

بنای «موزه تاریخ شهر بابل» در سال 1304 به عنوان بلدیه یا شهرداری در خیابان مدرس، چهارراه شهرداری کنونی احداث گردید و در سال 1354 با شماره 1526 به ثبت آثار ملی کشور رسید. بنای موزه به صورت کلاه فرنگی و کاملاً متأثر از سبک معماری اروپایی بوده که با احتساب زیرزمین، سه طبقه است. ورودی اصلی ساختمان، رو به جنوب بوده و اتاق‌هایی در دو طرف تالار ورودی قرار دارد. دسترسی به طبقات از طریق پلکانی در وسط تالار میانی میسر است. طبقه دوم، قرینه طبقه اول ساخته شده و بام بنا به صورت شیروانی و حلب پوش است و نورگیری گنبدی شکل در بالای آن تعبیه شده که کار تهویه زیر شیروانی را نیز انجام می‌دهد.

این ساختمان در اسفند ماه سال ۱۳۷۴با کاربری فرهنگی در اختیار اداره کل میراث فرهنگی مازندران قرار گرفت و در بهمن ماه سال 1375 پس از مرمت و بازپیرایی، با عنوان گنجینه بابل گشایش یافت و با بخش‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی به مدت چهار سال دایر بود. در سال ۱۳۸۲به عنوان تنها موزه مردم‌شناسی بخش دولتی در مازندران شروع به کار کرد و نهایتاً در سال 1388 پس از بهسازی به موزه تاریخ شهر بابل تبدیل گشت.
موزه تاریخ شهر بابل از جمله موزه‌های محلی می‌باشد که تمامی جنبه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی حوزه خود را تحت پوشش قرار داده و به نمایش می‌گذارد. بخش باستان‌شناسی شامل آثاری از دوره‌های پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی است. از قدیمی ترین آثار دوران پیش از تاریخ این گنجینه، ظروف سفالی متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد و سفال های منقوش هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد از تپه حصار دامغان، سیلک کاشان و شوش است. بیشتر این اشیا از مناطق باستانی مازندران مانند بهشهر، ساری، قائم شهر، نکا و نور به‌دست آمده و بیانگر تمدن دیرپای مناطق باستانی خطه شمال است.
آثار موجود در بخش مردم شناسی نیز بسیار متنوع و مربوط به زندگی روزمره، وسایل کشاورزی، دامپروری، پوشاک مردمان مازندران، گیلان، ترکمن صحرا، بافته های متنوع زنان مازندران، صنایع دستی زنان ترکمن و صنایع دستی کارگاه های سنتی و تولیدات چوبی مازندران از گذشته های دور و همچنین در، پنجره، کتیبه و صندوق مزار بقاع متبرکه با تزیینات منبت، مشبک و قاب و گره است.

موزه تاریخ آمل

«موزه تاریخ آمل» شهر هزار سنگر سال1315با نام اداره مالیه (دارایی) تاسیس و تاپایان سال 1387نیز به همین طریق کاربرد داشته است و از سال 1389به عنوان موزه تغییر کاربری داده است.

این موزه که برخی از اشیای تاریخی با قدمت هزاره سوم قبل از میلاد مسیح را در کنار بخش‌های باستان شناسی، مردم شناسی و اسناد تاریخی ایران و مازندران در خود جای داده در خیابان امام رضا (علیه السلام)،‌ جنب پل دوازده چشمه و پل معلق واقع شده است.

گالری بخش اشیای مردم شناسی، نمونه هایی از بافته‌های محلی شامل جاجیم، گلیم، لباس‌های سنتی، ابزار ریسندگی، کشاورزی، دامپروری، مجموعه ظروف چوبی هنر بومی لاک تراشی، ظروف مسی و... را که به فرهنگ مردم مازندران می‌پردازد، به نمایش گذارده است. در بخش دیگر هـمین طـبقه، اسنـاد تاریخی شهرستان آمل و مجموعه نفـیسی از نـسخ خـطی با مـوضوعات مـختلف نگه داری می­شوند.

در بخش باستان‌شناسی، آثاری همچون سفال، فلز، سنگ و شیشه از دوران پیش از تاریخ تا زمان قاجار وجود دارد که بخشی از آن در مازندران و بخشی، از دیگر نقاط کشور به دست آمده اند که با فرهنگ و هنر هم عصر خود در این منطقه، قرابت دارند. همچنین در این بخش، مجموعه ای گرانبها از مُهرها و سکه‌های دوره‌های هخامنشی، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره‌های اسلامی تا صفوی و قاجار را در خود جای داده است.

بنای موزه با مساحت حدود 980 متر مربع در دو طبقه، با سبک معماری کاملاً غربی در باغ بسیار کوچکی ساخته شده و نمای آن شبیه اکثر بناهای دولتی عصر پهلوی در شمال کشور می­باشد. از لحاظ نماسازی به واسطه­ی آجرهای به کار رفته در نما، متفاوت‌ از سایر نمونه‌های هم عصر خود بوده و قوس‌ سردرها و پنجره‌های آن، سبک اروپایی دارند. این ساختمان با پلانی قرینه‌سازی شده دارای یک سرسرای میانی می‌باشد که اتاق‌ها به صورت دو بال در طرفین آن قرار داردند و مجموع این فضاها با سقفی شیروانی پوشیده شده اند. از شاخص­های معماری این اثر تاریخی، سقف­های بسیار بلند و بندکشی­های منحصر بفرد در نمای بیرونی آن است. ساختمان دارائی آمل در سال 1358 با شماره 1525 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

موزه دریایی مازندران

«موزه دریایی مازندران» در ۱۵۰ کیلومتری مرکز استان به سمت غرب، در سالن اداره کل بنادر و دریانوردی استان در فضایی به وسعت حدود ۱۰۰ متر مربع واقع شده است.

تصاویری از بندر نوشهر، اعضای گارد بندر، عکسی از تیم تجسس و نجات بندر، عملیات لایروبی توسط شناورهای ارس و خزر، تصویر قدیمی جمعی از کارکنان گارد، موتورخانه برق، دستگاه پرس تعمیرگاه، اولین ساختمان اداری بندر، تخلیه بار از شناور و مراحل ساخت بندر از سال ۱۳۰۹- ۱۳۱۸و ماکت کشتی های قدیمی و تاریخی در این موزه جانمایی شده است.

موزه نیما«پدرشعرنو»

علی اسفندیاری شهره به نیما یوشیج«پدرشعر نو» در خانه ای به یادگار مانده ازدوران قاجار در هفت کیلومتری بلده نور می‌زیست که عناصر تزیینی آن شامل آجرکاری، گچ بری، آیینه کاری، خراطی و ارسی های زیبا است که در فضاهای شاه نشین، تالار، اتاق های سه دری، پنج دری و سردر بنا، در اوج ظرافت به نمایش نهاده شده است. «سیروس طاهباز»، نویسنده و گردآورنده آثار نیما و بانو «بهجت الزمان اسفندیاری»، خواهر نیما نیز در حیاط خانه، به خاک سپرده شده اند. خانه نیما یوشیج در سال 1375 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 1802 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال 1388 به عنوان موزه پدر شعر و ادب نو پارسی بازگشایی شد. در این موزه، اوراق و مدارک شخصی و خانوادگی نیما اعم از شناسنامه، قباله ازدواج و...، اسناد تاریخی اعم از مکاتبات اداری و شخصی، دست نوشته ها شامل اشعار، نامه ها، وصیت نامه و....، تصاویر و عکس، مجموعه ای از فیلم، کتاب، مقالات و پایان نامه با موضوع نیماشناسی، آثار هنری شامل نقاشی، سفال گری، پیکرتراشی، خوشنویسی و.... با موضوع نیما یوشیج، اسناد معماری خانه نیما اعم از گزارشات مرمت و احیاء، عکس، پلان خانه و....، وسایل شخصی و زندگی شامل عینک، رکاب و زین اسب، اسلحه شکاری، لوازم تحریر، ظروف و دیگر ملزومات خانه، نگه داری گردیده و به نمایش گذاشته شده است.

موزه مردم شناسی آلاشت

«موزه مردم شناسی آلاشت» در شهرستان سوادکوه استان مازندران واقع شده است. بنای موزه منسوب به خانه پدری و زادگاه «رضاشاه پهلوی» می‌باشد. این عمارت در دو طبقه، با خشت خام و بام شیروانی که متاثر از معماری بومی منطقه است، احداث گردید. هر طبقه دارای اتاق‌هایی تودرتو و ایوانی سراسری می‌باشد که با نرده‌هایی چوبی مزین به نقوش سنتی احاطه شده است. طبقه دوم ساختمان در سال ۱۳۳۶ بر اثر زلزله تخریب گردید. این خانه به همراه محله پیرامون آن در سال 1348 با شماره 867 در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. طی سال های 1349 تا 1353 طبقه دوم بنا بر اساس بافت قدیمی بازسازی شد. در سال 1353 این خانه با عنوان موزه رضا شاه پهلوی احیاء و تا سال 1358 دایر بود. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی این بنا به مدت یک سال به عنوان دبیرستان مورد بهره برداری قرار گرفت و پس از آن به کتابخانه عمومی آلاشت تبدیل شد. در سال 1388 به همت اهـالی شـهر و با مشارکت شـهرداری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استـان مـازندران به عنـوان مـوزه مردم ‌شناسی آلاشت گشایش یافت. در این موزه اشیا مردم شناسی مرتبط با زندگی روزمره ساکنین منطقه در گذشته و برخی از اموال فرهنگی متعلق به خانه رضا شاه نگه داری و در معرض نمایش گذاشته شده است.

موزه مردم‌شناسی کندلوس

«موزه مردم‌شناسی کندلوس» در روستای کندلوس چهارهزار ساله در دل کوهستان های البرز جانمایی شده است.

 این مجموعه فرهنگی بین سال های 1359-1367  به همت «علی اصغر جهانگیری» که خود متولد این روستا است با الهام از داستان‌های شاهنامه فردوسی، احداث گردید. همه آثار این موزه کلکسیون شخصی آقای جهانگیری است. این کلکسیونرمازنی از کودکی به جمع آوری اشیاء قدیمی علاقه داشت و یکی از سرگرمی‌هایش خرید اشیاء قدیمی از پیرها و قدیمی ترهای این روستا و روستاهای اطراف بوده است. این موزه دارای بخش زمین شناسی اعم از فسیل ها و کانی ها، بخش سفالینه، آبگینه، سکه و ظروف چینی از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره قاجار، بخش ظروف و ابزار آلات فلزی و چوبی مربوط به قرون گذشته، بخش اسناد تاریخی، نسخ خطی، کلام الله مجید، دیـوان اشـعار و بـخش هنرهای سنتی شامل بـافته ها، پوشاک، زیورآلات روستایی و.... است. طبیعت بکر و مجموعه آثار ارزشمند این موزه، موجب شهرت روستای کندلوس در کشور و در سطح بین المللی گردیده است.

موزه مردم شناسی رامسر 

«موزه مردم شناسی رامسر» سال 1389به همت «عیسی خاتمی» دبیربازنشسته با مجوز رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی  و گردشگری کشور در خیابان سخت سر و در محوطه کاخ موزه رامسر احداث شده است. این موزه در طبقه بندی مقیاس موزه ها، در جایگاه موزه های محلی قرار گرفته و محتوا و اکثر مخاطبان آن، یک محله اعم از روستا، شهر، شهرستان و...، را دربر می گیرد.

در این موزه بیش از هزار شئ و اموال فرهنگی شامل نسخ خطی، اسناد و دستنوشته های تاریخی، ابزار بافندگی، طب سنتی، کشاورزی و دامپروری سنتی، پوشاک محلی، صنایع دستی، زیورآلات، مجموعه قفل و کلید و قیچی و دیگر ملزومات زندگی، نگه داری می شود.

کاخ موزه رامسر 

مجموعه باغ و کاخ مرمر درسال1316 به دستور «رضا شاه پهلوی» بنا شدو در سال 1378به ثبت ملی رسید.

این موزه با باغ‌های گیاه‌شناسی و پرورش و نمایش گونه‌های گیاهی منحصر به فرد از ادوار مختلف علاوه بر فرهنگ دوستان میزبان علاقه‌مندان به گل و گیاه نیز است.

مـجموعه بـاغ و کـاخ مرمر در سال ۱۳۱۶ در ضلع جنوبی شهر زیبای رامـسر به دستور رضا شاه پهلوی بنا شد. ساخت این مجموعه چهار سال به طول انجامید. در سال 1378 با عنوان «باغ رامسر و مستحدثات واقع در آن»، با شماره 2323 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید. کاخ با پلان مستطیل شکل و با نظارت معماران ایرانی و اروپایی آن روزگار احداث گردید. در ابتدای بنا یک تالار مرکزی قرار دارد که درب‌های اتاق‌های جانبی به آن باز می‌شود. نمای بیرونی این عمارت پوشیده از سنگ‌های مرمرین سفید است. از دیگر شاخص‌های معماری این کاخ می‌توان به گچ بری‌های نفیس، گوناگونی طرح و رنگ آمیزی متفاوت، کفپوش‌های چوبی و نیز منبت کاری‌های انجام شده بر روی درب‌ها و پنجره‌ها، اشاره نمود. استفاده از تندیس ببر مازندران در دو سوی ورودی ضلع جوبی بنا و ستون های سنگی در ایوان شمالی، از دیگر تزیینات نمای بیرونی کاخ به شمار می رود. محوطه کاخ یکی از باغ‌های گیاه شناسی ایران است که گونه‌های گیاهی منحصر به فردی در ادوار مختلف درآن کاشته شده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این کـاخ تحت مالکیت بـنیاد مستـضعفان قرار گرفت و در بهار 1379 به عنوان کـاخ موزه رامسر گشایش یافت. آثار به نمایش در آمده در این موزه شامل یافـته­های باسـتان شناسی، مبلمان، فرش‌های بی نظیر هنرمندان ایرانی، لوسترهایی پر زرق و برق، تابلوهای نفیس از نقاشان بزرگ دنیا، بوفه‌های آنتیک، شمعدان‌ها، ظروف چینی، بلوری و کریستال زیبا، مجسمه‌های برنزی و مرمرین نفیس و دیگر آثار منحصر بفرد هنرمندان بزرگ و به نام جهان، می­باشد.

سایت موزه بین المللی گوهرتپه

شهر باستانی «گوهرتپه» متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد مسیح در دو کیلومتری رستم کلا شهرستان بهشهر واقع شده که در دوران عصر آهن متروک شده است.

گوهرتپه از اواخر دوران نوسنگی 6 هزارسال پیش بتدریج از حالت یک روستا خارج شده و در مسیر رشد و توسعه به صورت یک شهر در هزاره سوم ق.م5هزارسال پیش ظاهر شد.

موزه مردم‌شناسی برسه تنکابن

«موزه مردم شناسی برسه» در روستای شانه تراش منطقه دوهزار شهرستان تنکابن واقع شده است. احداث این موزه از سال 1387 بر اساس مطالعات انجام شده و الگوبرداری از معماری بومی منطقه، آغاز گردید و در مرداد ماه سال 1390 با رویکرد مردم شناسی، گشایش یافت. بنای موزه بر اساس ویژگی های معماری سنتی روستا، در مساحتی برابر 500 متر مربع و با زیربنای 200 مترمربع با مصالح بوم‌آورد، ساخته شد. ساختمان با پلان مستطیل و در دو طبقه بوده که هر طبقه دارای چهار اتاق به همراه ایوان سراسری با نرده‌های چوبی می‌باشد.

در این موزه اشیا مردم شناسی و اموال فرهنگی مرتبط با دامداری، کشاورزی، پارچه بافی، پوشاک و دیگر لوازم زندگی روزمره ساکنین منطقه در معرض نمایش گذاشته شده است.