- مازندران - یارگیری دقیقه نود برای انتخابات خانه مطبوعات مازندران

به گزارش واژه روز به نقل از ایرنا، جلسه مجمع عمومی خانه مطبوعات قرار است از ساعت 9 تا 12 روز 27 خرداد برگزار شود و اعضای خانه مطبوعات می‌توانند در این زمان اعلام شده رأی‌های الکترونیکی خود را در سامانه ثبت کنند تا هیأت مدیره این تشکل مطبوعاتی برای مدت سه سال تعیین شود.

نزدیک شدن به زمان برگزاری مجمع عمومی خانه مطبوعات در سراسر کشور، توجه بسیاری از رسانه‌ای‌ها در استان‌های مختلف را به خود جلب و در برخی استان‌ها از جمله مازندران نیز تحرکات انتخابی صنفی مطبوعاتی را به جریان انداخته است. تحرکاتی که از نظر برخی اصحاب رسانه به نوعی تخلف یا دست بردن در سرنوشت انتخابات محسوب می‌شود و از نگاه قانون و اساسنامه مجمع عمومی و انتخابات خانه مطبوعات منع قانونی ندارد. این اختلاف نظر در انتخابات سه سال پیش هیأت مدیره خانه مطبوعات مازندران حاشیه‌های پررنگی را پس از معرفی برگزیدگان این نهاد به وجود آورد که دامنه آن به معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز کشیده شد.

پیشینه اعتراض‌ها

خرداد 1396 عده‌ای از خبرنگاران مازندرانی در اعتراض به عضوگیری خانه مطبوعات در چند روز باقیمانده به انتخابات نامه‌ای به معاون سیاسی امنیتی وقت استانداری و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشتند و خواستار رسیدگی به مسائل پیش آمده در انتخابات که از نگاه آن‌ها نوعی تخلف در انتخاب اعضای اصلی هیأت مدیره بود شدند.

ماجرا از این قرار بود که تعداد اعضای خانه مطبوعات در سامانه الکترونیکی این نهاد چند روز پیش از انتخابات افزایش یافت و پس از رأی‌گیری که به صورت الکترونیکی انجام می‌شد این تعداد کاهش یافت. این موضوع از نظر بسیاری از خبرنگاران دست بردن در تعداد افراد واجد شرایط رأی دادن در این انتخابات به منظور کسب آرای بیشتر بود.

البته اعتراض به انتخابات خانه مطبوعات در مازندران صرفا محدود به دوره گذشته نمی‌شود. دو دوره قبل نیز عده‌ای از اعضای خانه مطبوعات معتقد بودند تخلفات مشهودی در این انتخابات رخ داده که به آن بی‌توجهی شده و نتیجه آن بی‌توجهی و رسیدگی نکردن، تکرار تخلف به شکلی دیگر در انتخابات خرداد 1396 بود.

عضوگیری بلامانع است

نکته اینجاست که آیا عضوگیری سامانه خانه مطبوعات تا چند روز پیش از برگزاری مجمع عمومی این تشکل صنفی تخلف محسوب می‌شود یا خیر؟ پاسخ این پرسش به استناد اساسنامه برگزاری مجمع عمومی و قانون تعیین شده برای این انتخابات منفی است. به عبارت دیگر همه رسانه‌ها می‌توانند تا چند روز پیش از رأی‌گیری سهمیه خود در خانه مطبوعات را با معرفی کارکنان واجد شرایط به عضویت خانه مطبوعات در بیاورند.

در آگهی دعوت به مجمع عمومی عادی خانه مطبوعات و رسانه‌های برخط مازندران عنوان شده که تا روز 24 خرداد امکان عضویت در سامانه خانه مطبوعات وجود دارد و در صورت تایید شرایط، متقاضیان عضویت برای شرکت در انتخابات می‌توانند 27 خرداد از طریق صفحه خود به صورت الکترونیکی در انتخابات شرکت کنند.

اما این روند قانونی مورد انتقاد اصحاب رسانه‌ است. چرا که معتقدند این ساختار فرصت یارگیری نامزدها و به تعبیر آن‌ها مهندسی انتخابات را به برخی افراد که امکان معرفی اعضای بیشتری به سامانه خانه مطبوعات دارند می‌دهد و با توجه به وجود افراد دارای چند مجوز رسانه در مازندران، شرایط را برای ورود آنان به هیأت رئیسه تسهیل می‌کند. منتقدان به این ساختار انتخاباتی تجربه دوره گذشته در برگزاری انتخابات الکترونیک را مطرح می‌کنند و افزایش ناگهانی تعداد اعضای خانه مطبوعات مازندران در روزهای مانده به مجمع عمومی توسط چند نامزد یا رسانه‌های نزدیک به برخی از نامزدها را نوعی تخلف انتخاباتی و سوءاستفاده از ساختار موجود می‌دانند.

افزایش اعضای خانه مطبوعات

نگاهی به صفحه اعضای خانه مطبوعات مازندران نیز نشان می‌دهد که تحرکاتی مشابه عضوگیری برای انتخابات از سوی برخی رسانه‌ها در حال انجام است. از 26 اردیبهشت که فراخوان مجمع عمومی خانه مطبوعات مازندران منتشر شد تا امروز، 41 نفر به اعضای خانه مطبوعات مازندران اضافه شدند که 29 نفر از این تعداد زیرمجموعه رسانه‌های غرب مازندران هستند و مابقی در رسانه‌های مرکز استان فعالیت دارند. این موضوع از نگاه خبرنگاران عضو خانه مطبوعات مورد انتقاد است. اما مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران می‌گوید طبق قانون انتخابات این روند اشکالی ندارد.

«عباس زارع» با بیان این که ما نگاه شهرستانی و منطقه‌ای به انتخابات نداریم و تمام مازندران را یکپارچه می‌بینیم، به خبرنگار ایرنا اظهار می‌کند: قانون انتخابات مشخص است و عنوان شده که تا 24 خرداد می‌توان عضوگیری انجام داد. البته اعضای جدید باید بر مبنای بندهای ماده 42 اساسنامه خانه مطبوعات واجد شرایط عضویت باشند.

وی می‌افزاید: توصیه می‌کنیم که همه رسانه‌ها در مدت باقیمانده نسبت به تکمیل ظرفیت خود در سامانه خانه مطبوعات اقدام کنند تا مشارکت حداکثری در انتخابات رقم بخورد و در این مشارکت بیشتر، افراد اصلح و اثرگذار انتخاب شوند. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هم ناظر انتخابات است و هر جا که تخلفی مشاهده شود قطعا ورود خواهیم کرد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران وجود اعتراض در هر انتخابات را عادی می‌داند و می‌گوید: هر انتخاباتی شاکی دارد. اما برای ما فصل‌الخطاب اساسنامه خانه مطبوعات است. اگر تخلفی هم رخ دهد طبق قانون برای رسیدگی به معاونت مطبوعاتی ارجاع داده خواهد شد.

زارع درباره روند تأیید عضویت در سامانه خانه مطبوعات می‌گوید: هر عضو پس از تقاضا ابتدا توسط مدیرمسئول تایید می‌شود و سپس صلاحیت‌اش برای عضویت به تأیید نماینده خانه مطبوعات می‌رسد. پس از آن عضویت توسط کارشناس اداره کل بررسی می‌شود و در صورت تأیید، برای نهایی شدن عضویت به تأیید معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد خواهد رسید. بنابراین نخستین گام تایید صلاحیت توسط مدیرمسئول برداشته می‌شود و در مراحل بعدی نیز بر مبنای اعتماد به مدیرمسئول بررسی صلاحیت‌ها پیش می‌رود.

تعداد اعضا بیشتر می‌شود

وی اضافه شدن اعضا در روزهای منتهی به انتخابات را امری عادی می‌داند که به دلیل قانونی بودن آن در همه استان‌ها رخ می‌دهد. ضمن این که به گفته زارع طی روزهای آتی تعداد اعضای خانه مطبوعات مازندران از 421 عضو کنونی هم فراتر خواهد رفت.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران می‌گوید: در حال حاضر بیش از 170 نفر دیگر برای عضویت در خانه مطبوعات مازندران در انتظار تایید مدیرمسئول هستند که با نهایی شدن عضویت آن‌ها، تعداد اعضای خانه مطبوعات به مرز 600 نفر خواهد رسید.

طبق اظهارات زارع و با توجه به بلامانع بودن عضویت در خانه مطبوعات تا چند روز پیش از برگزاری مجمع عمومی، احتمالا در خانه مطبوعات سایر استان‌ها نیز مانند مازندران باید تحرکات اینچنینی رخ داده باشد. برای بررسی این موضوع لازم است نگاهی به صفحه عضویت خانه مطبوعات استان‌های مختلف بیندازیم.

خروجی این بررسی تا حدودی اظهارات مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران مبنی بر عادی بودن افزایش تعداد اعضا در روزها و هفته‌های منتهی به مجمع عمومی را تأیید می‌کند. اما تعداد استان‌هایی که مانند مازندران رشد سریعی در عضوگیری طی ماه‌های اردیبهشت و خرداد داشتند کم است.

مازندران دومین استان در رشد تعداد اعضا

بیشترین افزایش اعضا در ماه‌های اردیبهشت و خرداد امسال مربوط به خانه مطبوعات استان البرز است که از ابتدای اردیبهشت تا 20 خرداد 79 عضو به آن اضافه شدند. پس از آن نیز مازندران با 41 نفر، ایلام با 40 نفر، هرمزگان با 38 نفر، خراسان رضوی با 35 نفر، خانه مطبوعات کرمان جنوب با 31 نفر، خوزستان با 28 نفر، قم و اردبیل با 24 نفر، چهارمحال و بختیاری با 21 نفر و آذربایجان شرقی با 14 نفر در رتبه‌های بعدی از نظر افزایش تعداد اعضا در 50 روز اخیر قرار دارند. در بقیه استان‌ها نیز رشد تعداد اعضا از صفر تا هشت عضو است.

این بررسی آماری نشان می‌دهد که مازندران دومین استان از نظر افزایش تعداد اعضای خانه مطبوعات در کشور است و گمانه‌زنی‌های مطرح شده درباره هدفمند بودن عضویت در خانه مطبوعات طی روزهای منتهی به برگزاری مجمع عمومی برای قرار گرفتن برخی افراد در ترکیب هیأت مدیره این نهاد دور از واقعیت نیست.

مدیرعامل خانه مطبوعات مازندران نیز این روند که مورد انتقاد اصحاب رسانه است را فرآیندی قانونی عنوان می‌کند و به خبرنگار ایرنا می‌گوید: خانه مطبوعات باید طبق اساسنامه‌ای که به تایید وزارت فرهنگ و ارشاد رسیده عضویت خبرنگاران را تایید می‌کند. افراد طبق اساسنامه و با داشتن شرایط لازم عضو خانه مطبوعات می‌شوند. یعنی خانه مطبوعات به تنهایی نقشی در عضویت افراد ندارد. ملاک تأیید هم این است که مدیرمسئول فرد متقاضی عضویت را تأیید کند.

اشکال در اساسنامه

«سینا قربانی» می‌افزاید: عضوگیری در خانه مطبوعات طی این روزها تخلف نیست. اما این که به این روند انتقاد و اشکال وارد است موضوع جداگانه‌ای است که شخصا معتقدم جای بحث و تأمل دارد.

وی اظهار می‌کند: من هم به عنوان یک فعال رسانه‌ای و مدیرعامل خانه مطبوعات مازندران معتقدم این روند عضوگیری باید اصلاح شود. وقتی بحث انتخابات در میان است عضوگیری باید دست‌کم از یک ماه مانده به برگزاری مجمع عمومی ممنوع شود. به نظرم برای داشتن یک انتخابات سالم و بدون حاشیه باید این پیش‌بینی را در خانه مطبوعات کشور انجام می‌دادند و در اداره کل مطبوعات داخلی محدودیت زمانی عضویت در خانه مطبوعات تعریف و به خانه‌های مطبوعات سراسر کشور ابلاغ می‌شد.

مدیرعامل خانه مطبوعات مازندران خاطرنشان می‌کند: این خلاء یا اشکال قانونی صرفا محدود به مازندران نیست و در همه استان‌ها ممکن است اتفاق بیفتد. به هر حال عده‌ای از افراد برای رسیدن به هیأت مدیره از این خلاء استفاده می‌کنند که امیدوارم اداره کل مطبوعات داخلی و معاونت مطبوعاتی و خانه مطبوعات کشور برای پیشگیری از حاشیه های احتمالی در این زمینه تصمیم جدیدی بگیرند.

ظرفیت 6 برابری افزایش اعضای خانه مطبوعات

با این روند پیش‌بینی می‌شود که تعداد اعضای خانه مطبوعات مازندران در زمان برگزاری مجمع عمومی بیشتر از تعداد کنونی باشد. چرا که ظرفیت قانونی یا سهمیه واقعی رسانه‌های پرتعداد مازندران برای داشتن عضو در خانه مطبوعات بسیار بیشتر از رقم کنونی اعضای خانه مطبوعات است.

طبق اساسنامه خانه مطبوعات، برای هر دسته از رسانه‌ها سهمیه‌ عضویت در خانه مطبوعات در نظر گرفته شده است که با توجه به تعداد بالای رسانه‌ها در مازندران، مجموع سهمیه واقعی عضویت در خانه مطبوعات بسیار بیشتر از 421 نفر است.

بر اساس تبصره 4 ماده 42 اساسنامه خانه مطبوعات، روزنامه‌ها ۶ سهم، هفته‌نامه‌ها، سرپرستی‌ها و سایت‌ها ۴ سهم و سایر نشریات اعم از دوهفته‌نامه و ماهنامه هر کدام ۲ سهم برای عضویت در خانه مطبوعات دارند. با این حساب در مازندران که 17 روزنامه محلی دارد 102 نفر می‌توانند از روزنامه‌ها در خانه مطبوعات عضو شوند.

 60 هفته‌نامه نیز در مازندران وجود دارد که به ازای هر هفته‌نامه 4 عضو، مجموع سهم عضویت هفته‌نامه‌های استان به 240 نفر می‌رسد.

80 سرپرستی رسانه‌ها در مازندران نیز هر کدام 4 سهم عضویت دارند که مجموع سهم این رسانه‌ها برای عضویت در خانه مطبوعات 320 نفر است.

159 پایگاه خبری استان نیز هر کدام با 4 سهم عضویت در خانه مطبوعات در مجموع می‌توانند 636 عضو داشته باشند.

سایر نشریات استان نیز که تعدادشان در حال حاضر 163 نشریه اعم از دوهفته‌نامه و ماهنامه است با در نظر گرفتن 2 سهمیه عضویت در خانه مطبوعات در مجموع 326 سهمیه عضویت در این تشکل صنفی دارند.

با این حساب سهمیه قانونی رسانه‌های مازندران به غیر از اعضایی که بیمه مستقیم رسانه هستند و همچنین مدیران مسئول و سرپرستان که جزء سهمیه محسوب نمی‌شوند یک هزار و 624 نفر است. اما علاوه بر این تعداد قانونی، امکان اضافه شدن اعضا به روش دیگر نیز وجود دارد.

 به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران هر عضو بیمه شده در یک رسانه بدون گذراندن این تشریفات در نظر گرفته شده می‌تواند به عضویت خانه مطبوعات در بیاید و حق رأی داشته باشد. با این حساب ظرفیت واقعی عضویت در خانه مطبوعات مازندران با احتساب مدیران مسئول و سرپرستان، چیزی بیش از دو هزار نفر است که تعداد کنونی اعضا حدود یک پنجم ظرفیت واقعی خانه مطبوعات مازندران را نشان می‌دهد و در صورتی که اعضای بیمه شده برخی رسانه‌ها را به عنوان ظرفیت‌های عضویت در خانه مطبوعات مازندران حساب کنیم، 421 نفر ممکن است یک ششم ظرفیت واقعی آرای در مجمع عمومی خانه مطبوعات مازندران باشد.

انتخابات خانه مطبوعات در مازندران طی دو دوره گذشته با حاشیه‌هایی همراه بود و با توجه به افزایش تعداد اعضای این خانه، این بار نیز احتمال مطرح شدن برخی اعتراض‌ها و انتقادها وجود دارد. با توجه به این که در مازندران برخی افراد مجوز چند رسانه را در اختیار دارند، شرایط آن‌ها برای برنده شدن در انتخابات به واسطه مجموع سهمیه‌ای که در اختیار دارند بهتر از برخی نامزدهای دیگر است. با این روند احتمال تغییر در ترکیب هیأت مدیره خانه مطبوعات با آرای مستقل در هر دوره کاهش می‌یابد.