- مازندران - نشان شوالیه برای هنرمند مازندرانی؛ دوگانگی تعبیرها

واژه روز - علی احسانی: وزارت فرهنگ و هنر فرانسه، نشان شوالیه را به‌خاطر خلاقیت و مشارکت در پیشرفت و گسترش هنر و ادبیات در جهان، به هنرمندان فعال در رشته های مختلف اهدا کرد. پیش از این در ایران شخصیت‌هایی چون محمدرضا شجریان (خواننده)، دکتر حسابی (دانشمند)، عباس کیارستمی (کارگردان و عکاس)، داریوش شایگان (نویسنده و شاعر بود)، لیلا حاتمی (بازیگر)، یدالله رویایی (شاعر)، شهرام ناظری (خواننده)، محمود دولت‌آبادی (نویسنده)، پری صابری (کارگردان تئاتر و نمایشنامه‌نویس)، اصغر فرهادی (کارگردان) و محمدعلی سپانلو (شاعر و مترجم ایرانی) نشان شوالیه را دریافت کرده‌اند.

نکته حائز اهمیت این است که از میان شوالیه‌بگیران وطنی «حسین علیزاده» سال 1393 نشان شوالیه را رد کرد و گفت: «شاید اگر در دیار ما توجه و درک از هنر همان‌طور که نزد مردم است نزد مسئولان -که باید خدمت‌گزاران تاریخ و فرهنگ و هنر باشند- می‌بود، یک هدیه و عنوانِ غیرخودی این همه انعکاس نداشت. وقتی در فضای هنری نور کافی نباشد، چراغی کوچک خورشید می‌شود.»

ورای شک معقول...

بازیگر باسابقه مازنی در 2 ماه اخیر به سبب واکنش‌های تند و پرخاشگرانه‌اش نسبت به تحریم‌کنندگان جشنواره فیلم فجر حواشی فراوانی را رقم زد. او که چند سالی است که مقیم امریکا شده، به بهانه حمایت از فیلمسازان جوان، یک دفتر فیلمسازی را در مرکز صنعت سینمای جهان راه‌اندازی کرده است. حسینی امسال با فیلم «آن شب» که نخستین فیلم امریکایی اوست به کارگردانی یک کارگردان فیلم‌اولی در جشنواره فجر حاضر شد.

او نخستین جایزه بین‌المللی خود را برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» دریافت کرد و توانست خرس نقره‌ای بهترین بازیگر مرد جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۲۰۱۱ را به همراه دیگر بازیگران مرد این فیلم به دست آورد. حسینی به شدت مدیون «اصغر فرهادی» است که با دادن نقش «احمد» در فیلم «درباره الی...» مسیر تازه‌ای را برای وی بعد از یک دهه حضور در برنامه‌های روتین تلویزیون و سریال‌های متوسط باز کرد.

بازیگر 46 ساله تنکابنی از تجربه حضور در 3 فیلم مهم فرهادی (درباره الی، جدایی نادر از سیمین و فروشنده) که جوایز مهمی چون اسکار هم برای سینمای ایران به ارمغان آورد سود برد؛ اما آن کسی بیشتر دیده شد و به بازیگر بین‌المللی سینمای ایران بدل شد، همکار و پارتنر حسینی یعنی «پیمان معادی» بود. معادی به سبب تسلط بر زبان انگلیسی بعد از توفیق «جدایی نادر از سیمین» و کسب جایزه اسکار جلوی دوربین سینماگران متعددی در هالیوود و اروپا رفت.

فرق معادی با حسینی فقط در تسلط وی به زبان مختص نیست، بلکه او سعی کرد در این سال‌ها از حواشی سینما دور بماند، کاری که بازیگر فیلم «سوپر استار» نتوانست از آن پرهیز کند.

حسینی طعم دومین جایزه فرنگی خود را برای ایفای نقش «رضا» در فیلم «حوض نقاشی» کسب کرد. وی به خاطر ایفای نقش فردی «عقب افتاده» جایزه ویژه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم لیسبون را برای سینمای ایران به ارمغان آورد.

بازیگر مازنی سال ۱۳۹۲ ردای کارگردانی به تن کرد و فیلم «ساکن طبقه وسط» را در معرض قضاوت اهل فن و تماشاگران سینمای ایران قرار داد؛ حسینی در این فیلم یک رکورد منحصر به فرد را به ثبت رساند و در 38 نقش مختلف با گریم‌های متفاوت به ایفای نقش پرداخت. البته چالش‌های اکران فیلم و فشاری که به این هنرپیشه وارد شد، او را با یک سکته خفیف قلبی چند روزی مقیم بیمارستان کرد. 

امسال حسینی در تازه‌ترین تجربه سینمایی خود ردای «شمس تبریزی» را در فیلم «مست عشق» به تن کرده است. این فیلم که توسط «حسن فتحی» جلوی دوربین رفت، محصول مشترک ایران و ترکیه است که به دلیل مخالفت مراجع نسبت به شخصیت «شمس تبریزی» و عرفانی که به وی نسبت داده می‌شود اصلاً فرم حضور در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر را پر نکرد و از هم اکنون هم هویداست که در ایران رنگ پرده را نخواهد دید!

دوگانه‌ای برای تمام فصول

حسینی سال 1388 در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران با انتشار فایل صوتی از«میرحسین موسوی» حمایت کرد و همچنین از امضاکنندگان بیانیه فهرست ۸۰۰ نفره حمایت از نامزدی میرحسین موسوی در انتخابات ریاست‌جمهوری بود.

بازیگر «مدار صفر درجه» در جشنواره کن جایزه خود را به ملت ایران تقدیم کرد و هفته بعد که به ایران بازگشت همان جایزه را به مناسبت نیمه شعبان به امام زمان هدیه داد. او سال 95 به نشریه یالثارت به سبب «دیوث» خواندن هنرمندان حاضر در جشن سینمایی «حافظ» حمله کرد و گفت: «دستان شما شایسته حرمت قلم نیست. آن را زمین بگذارید و به هم‌کیشان داعشی خود بپیوندید. برای آوردن نام هنر و هنرمندان این مرز و بوم دهان خود را آب بکشید که به هیچ عنوان صلاحیت اظهار نظر در مورد محبوبین دل این مردم را ندارید.»

حسینی در امریکا با پیراهن چهارخانه آبی‌رنگ معروفش با «بهروز وثوقی» عکس انداخت و در ستایش این بازیگر قدیمی غربت‌نشین سخن گفت. مدتی بعد با همان پیراهن چهارخانه آبی رنگ کنار سردار نقدی مسئول بسیج ظاهر شد و مورد تقدیر قرار گرفت. امسال به رئیس‌جمهور نامه نوشت تا اجازه نمایش «آشغال‌های دوست‌داشتنی اصل» با حضور «بهروز وثوقی» در ایران صادر شود. در صورتی که «آشغال های دوست داشتنی» 2 سال قبل از محاق توقیف در آمد و بعد از چند سال پشت حصار سانسور ماندن رنگ پرده به خود دید.

این اتفاق‌ها فقط در سینمای ایران رقم می‌خورد که یک فیلم با دو نسخه اصلی و فرعی بعد از چند سال درخواست حضور در جشنواره و اکران عمومی دارد!

از آن‌سو رسانه‌های اصولگرا به این نامه و درخواست مجوز برای نمایش فیلم «آشغال‌های دوست داشتنی اصل» با حضور «بهروز وثوقی» تاختند؛ در صورتی که همین رسانه‌ها به سبب حمله حسینی به تحریم‌کنندگان جشنواره و مواجهه شدید‌الحن او با «مسعود کیمیایی» کارگردان باسابقه از بازیگر مازنی در ایام جشنواره حمایت ویژه‌ای کردند.

البته شورای مرکزی کانون کارگردانان بیکار ننشست و در بیانیه‌ای هر گونه بی‌احترامی، اتهام و اظهارات ناشایست نسبت به تنها یک ابراز عقیده و نظر شخصی آن هم از سوی «مسعود کیمیایی» فیلمساز برجسته موج نوی سینمای ایران را شدیداً محکوم کرد.

نکته جالب این است که رسانه‌های اصولگرا تا ‌امروز از منتقدان اصلی این نشان «شوالیه» بودند و دریافت‌‌‌کنندگان‌ قبلی این نشان را که از مفاخر رشته‌های خود هستند، متهم کرده‌اند. به باور این طیف که پیش‌ترها در خبرگزاری مشرق نیز منتشر شد: «شوالیه‌های معبد که روزی در جنگ سخت به کشتار مسلمانان می‌پرداختند در عصر حاضر و در مقابله با سد مستحکم انقلاب اسلامی متوجه عدم نتیجه‌بخشی کاربرد سلاح و تجهیزات نظامی شده و استراتژی خود را به نفوذ و استحاله فرهنگی متمرکز نموده‌اند. قالبی نو و ظاهرفریب که یکی از ابزارهای آن جایزه‌های فرهنگی و هنری بوده و به کسانی که در کم‌رنگ کردن خطوط خودی به نفع جبهه فرهنگی رقیب کمک می‌کنند و یا دست‌کم از مواضع و روحیات آنان این چنین برمی‌آید که سرمایه‌ خوبی برای آینده هستند، داده می‌شود.»

باید منظر واکنش تازه‌ رسانه‌های اصولگرا به‌ بازیگر مازنی بود؟ آیا وی را مانند شوالیه‌بگیران قبلی خواهند نواخت یا در زمانه هجوم کرونا و مصائب نهان و آشکارش «روغن ریخته را نذر امامزاده خواهند کرد»؟